Om te begrijpen wat de overgang is beginnen we bij de geboorte.
Geboorte en puberteit
Bij je geboorte kreeg je al miljoenen eicellen mee, waarvan er gedurende je kindertijd al heel veel op natuurlijke wijze verloren gingen.
Tijdens je puberteit kwam een proces op gang dat lichaam en geest aanzette tot doorgroeien naar de volgende fase in je leven. Je eierstokken werden aangezet om oestrogeen en progesteron aan te maken.
Oestrogeen zorgde o.a. voor het rijpen van de eitjes. Werd een eitje niet bevrucht dan werd het door het lichaam afgestoten: de menstruatie. Daarnaast zorgde oestrogeen ook voor uiterlijke veranderingen zoals schaamhaar, okselhaar en borstontwikkeling.
Niet alleen uiterlijk vonden veranderingen plaats. Ook geestelijk onderging je een metamorfose.
Met je kinderlijke denkbeelden, inzichten en afhankelijkheid zou je immers geen nieuw leven kunnen grootbrengen. Lichaam en geest gingen langzaam wennen aan het feit dat je dat vanaf je puberteit wel kon. Het duurde een aantal jaren voor de hormoonhuishouding stabiel was en je je eigen ritme had gevonden.
Je herinnert je misschien nog wel de lichamelijke en geestelijke verschijnselen uit die tijd. Het groeien van je borsten dat in het begin zo pijnlijk was. Je huilbuien, stemmingswisselingen, moeheid, veel willen slapen, je afzetten tegen het kind zijn, krampen en groeipijnen, voor en tijdens de eerste menstruaties, of je overgevoeligheid, die je bewust maakte van het einde van je onbezorgde kindertijd en van de onzekerheid voor ‘het echte leven’ dat voor de deur stond.
Vruchtbare fase en zwangerschap
Eenmaal toegerust met de mogelijkheden leven door te kunnen geven kon je zwanger worden en een kind baren.
Je lichaam was ook hier in staat te zorgen voor voldoende hormonen om je voor te bereiden op het moeder zijn en kunnen grootbrengen en beschermen van het nieuwe leven.
Ze zorgden voor de aanpassingen van lichaam en geest, zodat je na de geboorte kon zorgen, voeden, beschermen en geborgenheid kon bieden. Hormonale verschijnselen in deze periode, sterke gevoeligheid, vergeetachtigheid, een scherper oog hielden je alert en gericht op het nieuwe leven.
De overgang
De overgang laat je weer afscheid nemen van je vruchtbare fase.
In tegenstelling tot mannen blijven vrouwen niet tot op hoge leeftijd vruchtbaar.
Na de vruchtbare fase kent een vrouwenleven nóg een fase, waarin je niet langer leven hoeft door te geven. Om die aanpassingen te maken hebben je lichaam en geest heel wat werk te verzetten.
Vijf tot tien jaar voor je laatste menstruatie een feit is, begin je vaak al eisprongen en soms ook al menstruaties over te slaan en/of krijg je eisprongen waarbij meerdere eitjes tegelijk rijpen.
Onderzoek heeft aangetoond dat de natuur vanaf de leeftijd van 37/38 jaar eicellen in versneld tempo laat verdwijnen. Kortom het vaste (meestal) maandelijkse patroon dat je hormonen kenden tijdens de vruchtbare fase begint al jaren voor de laatste menstruatie te veranderen.
De aanmaak van oestrogeen en progesteron door de eierstokken verliest het oude patroon en zal uiteindelijk zo ver afnemen dat je menstruatie definitief stopt.
Voor maar weinig vrouwen is dit proces van de overgang een rustig en geleidelijk proces. Veel vaker gaat het gepaard met pieken en dalen in je hormoonhuishouding en geeft het uiteenlopende lichamelijke en geestelijke verschijnselen.
In de beginfase van de overgang kan je oestrogeen zelfs toenemen. Oestrogeen daalt vaak pas kort voor je feitelijke menopauze (= de dag van je laatste menstruatie).
Veranderende hormoonaanmaak
Je lichaam heeft het vermogen om voldoende oestrogeen aan te maken, voor een gezonde rest van je leven. Vetweefsel en bijnieren zijn de belangrijkste organen die de aanmaak van hormonen gaan overnemen nu je eierstokken daarmee gaan stoppen.
Hoewel je lichaam uitstekend is toegerust om in elke fase te zorgen voor de juiste hormonen die nodig zijn voor specifieke fase kosten deze veranderingen ons vaak wel de nodige aandacht, kracht en tijd.
Voor puberteit en zwangerschappen wordt daar al volop aandacht aan besteed en we houden er rekening mee. De veranderingen van de overgang zijn groot en raken eigenlijk alles wat met de kern van leven te maken heeft.
Stilstaan bij de veranderingen en goed luisteren naar wat je verschijnselen van je vragen is dan van groot belang.
FSH
- De lage oestrogeen en progesteronspiegels in het bloed zetten de hypothalamus aan om GnRH naar de hypofyse te sturen.
- Gestimuleerd door de GnRH stuurt de hypofyse FSH naar de eierstokken, waardoor de rijping van de eitjes in de eierstokken en de productie van oestrogeen in gang worden gezet. Na zo’n tien dagen zet de hoge oestrogeenspiegel de hypofyse aan tot de afgifte van LH, dat de eisprong bevordert.
- Na de eisprong produceren de eierstokken progesteron, dit zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies zich verdikt.
- Oestrogeen en progesteron dalen en het verdikte slijmvlies in de baarmoeder stoot zich af. Dit is de menstruatie.
- De daling van de oestrogeen en progesteron wordt opgemerkt door de hypothalamus en het proces begint weer bij nummer 1
Dit proces stopt tijdens de overgangsjaren.
De overgang is een heel proces in het leven van een vrouw.
Door te weten welk stappen er zijn in dit proces dan begrijp je, je eigen lichaam ook beter.